Hayat kaynağı olan su, yaşamın devam ettirilmesindeki en
büyük rolü üstlenmiştir. Gerek bireysel
gerekse toplumsal ihtiyaçlar nedeniyle kullandığımız suyun kaynağının insana
ulaşması amacıyla su yapıları kurulmuştur.
Tarihin hemen hemen her döneminden günümüze kadar kalan, bazıları
yüzlerce yıl işlevini sürdürmüş, evrensel bir kültür mirası niteliğindeki su
yapılarıyla İstanbul bu alanda dünyanın en önde gelen şehirlerinden birisidir.
İstanbul’da suyun serüveni 3
ana zaman dilimi içerisinde incelenebilir. Osmanlı öncesi Roma -Bizans Dönemi,
Osmanlı Dönemi ve Osmanlı Dönemi sonrası Cumhuriyet Dönemidir.
Yaşamın temel kaynağı olan suyun temini çalışmaları İstanbul’da Roma dönemine kadar dayanmaktadır. Kentin ilk yerleşim yeri
olan tarihi yarımadanın su ihtiyacının karşılanması amacıyla isale hatları, su
toplama hazneleri, sarnıçlar, suyolları, kemerler, maksemler, kanallar,
çeşmeler, ayazmalar, hamamlar, kuyular yapılmıştır. Bu dönemin en önemli
projesi Halkalı Suları Tesisleri olmuştur. Roma döneminde başlayan bu
çalışmalar Bizans döneminde çok geliştirilmemiş sadece onarım çalışmaları
yapılmıştır. Osmanlı döneminde
genişleyen kentin ihtiyaçları için mevcut sistemin yeterli olmamasından dolayı
yeni kaynakların tespit edilip yeni hatların inşası çalışmaları yapılmıştır. Bu
dönemde geliştirilen en köklü proje Kırkçeşme Tesisleridir. Roma döneminde
yapılan Halkalı Suları Tesislerinden sonra çok uzun yıllar kentin su sorunu
Kırkçeşme Tesisleri ile çözümlenmiştir. Ayrıca yine bu dönemde Halkalı Suları
tesisleri yenilenmiş, Üsküdar, Taksim ve Hamidiye Su Yolları inşa edilmiş,
kentin pek çok noktasında çeşme, hamam, sebil ve selsebir, şadırvan, bent,
maksem, maslak, su terazisi, hazne, su kemeri, köprü, kaskat ve kuyu yapılmıştır.
Osmanlı dönemi sonrası ülkemizde başlayan kentleşme ve buna
paralel olarak büyük kentlere doğru yapılan göçler mevcut sistemleri yetersiz
kılmış, yeni tesislerin kurulmasına olanak sağlamıştır. Bu sayede yeni isale
hatları, barajlar, içme suyu şebekeleri, arıtma tesisleri kurularak kentin
ihtiyaçlarına cevap verilmeye çalışılmıştır. Yakın dönemde başlayan küresel
ısınma ve buna bağlı olarak gelişen kuraklık ile İstanbul susuz kalma ile karşı
karşıya kalsa da çevre illerden gelen büyük projeler (Melen Su Sistemi gibi)
imdada yetişmiştir. Ancak sorun hala tam olarak çözümlenmediğinden mutlaka
güçlü bir çevre anlayış programının hayata geçirilmesi gerekmektedir.
Raporun tamamı ve Ayrıca sormak istedikleriniz için
ordanburdanhertelden@gmail.com adresine mail atmanız gerekmektedir.
